نیر پروتکل (NEAR Protocol): رقیب اتریوم با مقیاس‌پذیری بالا و کارمزدهای پایین
پروژه NEAR Protocal
پروتکل NEAR توسط اریک تراتمن، یک کارآفرین باتجربه که سابقه کار در وال‌استریت داشته و بنیان‌گذار آموزش وایکینگ است، ایجاد شد. او دو همکار دیگر نیز داشت. یکی از آنها ایلیا پولوکسین با ده سال تجربه در صنعت آی تی و کار در شرکت گوگل است. همکار دیگر نیز الکساندر اسکیدانوف مهندس کامپیوتر است که سابقه کار در شرکت مایکروسافت و memSQL را نیز دارد. علاوه بر این NEAR Protocol از یک تیم گسترده باتجربه که دارای افتخارات بین‌المللی در زمینه برنامه‌نویسی هستند برخوردار است.
نیر پروتکل که نام آن از رمانی با نام The Singularity Is Near گرفته شده است در ابتدا قرار نبود که یک بلاک چین باشد. نیر یک پروژه ماشین لرنینگ (machine learning) بود که توسط ایلیا پولوسوکین (Illia Polosukhin) و الکساندر اسکیدانوف (Alexander Skidanov) در اوایل سال ۲۰۱۷ با نام NEAR.ai راه‌اندازی شد. تحقیق و توسعه در سال ۲۰۱۷ و اوایل ۲۰۱۸ باعث شد تیم به سراغ بررسی پلتفرم‌های قرارداد هوشمند برود؛ اما همان‌طور که آنها راه‌حل‌های موجود برای ساخت NEAR.ai بررسی می‌کردند، متوجه شدند که پلتفرم‌های موجود نمی‌تواند، نیاز آنها را برطرف کند.
این موضوع باعث شد که تیم به فکر ایجاد یک بلاک چین مقیاس‌پذیر برای قراردادهای هوشمند بیافتد. به این ترتیب بود که تیم در آگوست ۲۰۱۸ ساخت نیر پروتکل به عنوان یک بلاک چین لایه ۱ آغاز شد.
نیر پروتکل چگونه کار می‌کند
بلاک چین نیر برای افزایش مقیاس‌پذیری از شاردینگ استفاده می‌کند که نام آن را Nightshade نامیده است. در Nightshade دیگر نیازی نیست که تمام اعتبارسنج‌ها با هم همه تراکنش‌ها را بررسی و تایید کنند، بلکه اعتبارسنج‌ها فقط تراکنش‌هایی را که در شارد خود وجود دارند را بررسی می‌کنند و هر شارد یک تکه (chunk) از بلاک اصلی را تولید می‌کند. هر chunk پردازش شده و در بلاک چین نیر ذخیره می‌شود تا تراکنش‌های درون آن تایید نهایی شوند. نیر پروتکل از الگوریتم اجماع TPoS برای اجماع بین اعتبارسنج‌ها استفاده می‌کند.
Nighshade مانند شاردینگ معمولی است و تفاوتی که با آن دارد این است که تکه‌های موجود در آن کسری از بلوک بعدی به نام تکه‌ها را تولید می‌کنند. با این کار پروتکل نیر می‌تواند تا ۱۰۰۰۰۰ تراکنش را در ثانیه پردازش کند. به لطف تکه‌های ایجاد شده سرعت تراکنش‌ها به زیر یک ثانیه می‌رسد و هم‌زمان کارمزد تراکنش‌ها نیز به صفر نزدیک می‌شود.
پروتکل نیر سعی دارد فرایندهای پیچیده موجود در بلاک چین ها را ساده کند و کار با این شبکه را برای افراد عادی نیز آسان کند. برای همین سعی دارد آدرس‌ها را برای انسان قابل‌خواندن کند و با ایجاد یک برنامه غیرمتمرکز با جریان ثبت ساده و آسان تجربه خوبی را از کار با شبکه بلاک چین برای کاربران به وجود بیاورد. علاوه بر این‌ها با داشتن اجزای ماژولار به توسعه‌دهندگان این فرصت را می‌دهد پروژه‌هایی مانند قراردادهای توکن یا NFT را به‌سرعت شروع کرده و به پایان برسانند.
پروتکل نیر به دنبال حل مشکل مقیاس‌پذیری بلاک چین ها طراحی شد. زمانی که تعداد زیادی کاربر وارد شبکه بلاک چین می‌شوند و شبکه شلوغ می‌شود سرعت پردازش تراکنش‌ها کاهش پیدا کرده و یا هزینه آنها بالا می‌رود. پروتکل نیر با حل این مشکلات سرعت پردازش را بالا برده است، بدون اینکه هزینه‌ها افزایش پیدا کنند.
بر خلاف سایر شبکه‌های POS که اعتبارسنج‌ها بر اساس مقدار توکنی که استیک کرده‌اند، شانس ساخت بلاک را دارند؛ در نیر پروتکل هر ۱۲ ساعت یک حراج بین اعتبارسنج‌ها ایجاد می‌شود. در این حراج ولیدیتورها مشخص می‌کنند که چه مقدار توکن NEAR را استیک می‌کنند. با این فرایند حداقل تعداد توکن برای تبدیل‌شدن به اعتبارسنج تعیین می‌شود. کسانی که بالاتر از این مقدار را برای استیک کردن انتخاب کرده باشند، می‌توانند در فرایند ساخت بلاک شرکت کنند.ضمن اینکه پروتکل نیر می‌تواند در هر ثانیه ۱۰۰ هزار تراکنش را تایید و ثبت کند.
محصولات نیر پروتکل
نیر پروتکل مانند تمام بلاک چین‌های دیگر محصولات و ابزارهایی را برای راحت‌تر شدن فعالیت کاربران ایجاد کرده که در ادامه با دو مورد از مهمترین محصولات نیر پروتکل آشنا خواهیم شد.
پل رنگین‌کمان یا Rainbow Bridge یک پل میان زنجیره‌ای است که شبکه بلاک چینی اتریوم را به نیر متصل می‌کند. کاربران با استفاده از Rainbow Bridge می‌توانند، توکن‌های ERC-20، NFT، استیبل کوین‌ها و دیگر دارایی‌های خود را از شبکه اتریوم به شبکه نیر و بالعکس منتقل کنند. این بریج یک قرارداد هوشمند است که دارایی مورد نظر را در شبکه قفل کرده (از گردش خارج می‌کند) و در شبکه دیگر یک توکن که قیمت و ارزش مشابه توکن اصلی را دارد، ایجاد می‌کند.
آرورا (Aurora) یک بلاک چین لایه ۲ در نیر پروتکل است که با ماشین مجازی اتریوم (EVM) سازگار است. نیر پروتکل سازگار با EVM نیست، به عبارت ساده توسعه‌دهندگان اگر بخواهند برنامه‌های غیرمتمرکز خود را از اتریوم به نیر پروتکل منتقل کنند، باید ساختار برنامه نویسی DAPP خود را تغییر دهند و این یک مشکل در پذیرش نیر پروتکل محسوب می‌شود.Aurora در واقع یک بلاک چین لایه ۲ بر روی نیر است که این موضوع را حل کرده است. در آرورا توسعه‌دهندگان می‌توانند بدون تغییر در کد برنامه‌نویسی DAPPهای خود همان برنامه را بر روی آرورا ایجاد کنند. از نکات جالب در آرورا این است که کاربران می‌توانند هزینه تراکنش در Aurora را با ETH پرداخت کنند.
ارز دیجیتال نیر
ارز دیجیتال NEAR توکن شبکه NEAR Protocol است که به‌عنوان رگ حیاتی و واحد اصلی اقتصادی این شبکه محسوب می‌شود. قیمت ارز دیجیتال نیر در تاریخ خود فراز و نشیب‌های بالایی را تجربه کرده و با توجه به 1 میلیارد توکنی که در گردش دارد، مارکت کپ آن برابر با 3.7 میلیارد دلار خواهد شد. از این توکن در بخش‌های مختلف بلاک چین نیر استفاده می‌شود.
مهمترین کاربردهای ارز دیجیتال NEAR عبارت‌اند از:
- پرداخت کارمزدهای شبکه: برای هر فعالیتی در شبکه باید کارمزدی پرداخت شود، این کارمزد در بلاک چین نیر با ارز دیجیتال NEAR پرداخت می‌شود. ۳۰ درصد از کارمزد‌هایی که کاربران برای تراکنش‌های خود پرداخت می‌کنند، به قرارداد هوشمند مرتبط پرداخت می‌شود و ۷۰ درصد باقی‌مانده سوزانده می‌شود. پاداش اعتبارسنج‌های به‌صورت ثابت و با ساخت توکن جدید پرداخت می‌شود. این ساخت توکن برای پرداخت پاداش اعتبارسنج‌ها باعث ایجاد تورم می‌شود.
- حفظ امنیت: اجماع در بلاک چین نیر با استفاده از الگو POS انجام می‌شود، پس اعتبارسنج‌ها برای شرکت در فرایند تایید تراکنش و ساخت بلاک نیاز به استیک کردن ارز دیجیتال نیر دارند.
- وثیقه برای ذخیره داده: در شبکه نیر برای ذخیره داده و اطلاعات باید ارز دیجیتال NEAR را در کیف پول خود قفل کنید. به‌عنوان مثال اگر شما یک ارز دیجیتال NEAR را در کیف پول خود نگه دارید، می‌توانید ۱۰ کیلو بایت فضا ذخیره‌سازی داشته باشید.
محبوب‌ترین پروژه‌ها در بلاک چین ارز دیجیتال نیر پروتکل
ویژگی‌ها و امکانات بالا باعث استقبال توسعه‌دهندگان و کاربران از بلاک چین نیر پروتکل شده است. در این بخش برخی از مهمترین و محبوب‌ترین پروژه‌های این اکوسیستم را معرفی خواهیم کرد.
Mintbase
این پروژه امکان خرید و فروش ان اف تی (NFT) را به کاربران می‌دهد. کاربران می‌توانند دارایی‌هایی مثل آثار هنری، اشیای آنتیک یا هرچیز دیگری را به عنوان ان اف تی در پلتفرم ضرب یا مینت کنند و آنها را از طریق NearNFT یا یا سایر بازارهای NFT به فروش بگذارند. همچنین می‌توانند با ایجاد یک قرارداد هوشمند و محدود کردن انتقالپذیری توکن مینت شده، از کلاهبرداری یا انتقال غیرقانونی جلوگیری کنند.
پروژه Mintbase برخلاف سایر پلتفرم‌های توکن غیرقابل تعویض که فقط روی یک نوع دارایی دیجیتال تمرکز دارند، از انواع مختلف دارایی‌ها پشتیبانی می‌کند. Mintbase ابتدا روی شبکه اتریوم قرار داشت و بعداً به نیر پروتکل منتقل شد. تنها دلیل این تغییر هم گران بودن کارمزدهای گس اتریوم در نتیجه ازدحام شبکه بود. قبل از انتقال Mintbase به نیر پروتکل، کارمزد ایجاد فروشگاه ان اف تی در اتریوم به صدها دلار رسیده بود.
Paras
این پروژه یک هدف مشخص دارد: تسهیل فرایند اعتبارسنجی و تبادل کارت‌های کلکسیونی قدیمی. پروژه Paras، مالکیت این کارت‌ها را از طریق نیر پروتکل و با تراکنش‌های سریع و ارزان بررسی و تأیید می‌کند.به زبان ساده، Paras یک بازار کارت‌های دیجیتال بر بستر NEAR Protocol است که به کلکسیون‌دارها در حفظ و محافظت از کلکسیون کمک می‌کند. همچنین هنرمندان و مجموعه‌داران نیز به صورت رایگان به بازار کلکسیون‌های دیجیتال دسترسی خواهند داشت.
NPunks
این پروژه نسخه بومی و مخصوص نیر پروتکل از پروژه‌های موفقی مثل CryptoPunks، Tpunks و SolPunks است. این پروژه با کریپتو پانک سازگار است اما 10,000 نوع NPunk با مشخصات مخصوص خودشان خواهد داشت. برای تضمین مشارکت منصفانه، همه افراد شانس خرید این ان‌پانک‌ها را خواهند داشت. سفارشات به صورت تصادفی اجرا می‌شود و هویت خریدار تا زمان تکمیل تراکنش، مخفی باقی می‌ماند. بعد از مینت شدن NPunk هم خریدار می‌تواند آن را در بازارهای ثانویه به فروش بگذارد.
